Đời tôi như áng mây trôi
Quê hương thì có, chỗ ngồi thì không
(Phạm Ngọc Hiền)
A. Những nơi tôi ở lâu dài:
Phú Yên. Tôi sinh ra ở nhà ngoại, làng đan Vinh Ba, xã Hòa Đồng, huyện Tuy Hòa, Phú Yên. Lên hai tuổi, về nhà nội ở thôn Phú Diễn cùng xã. Đến khi đi học thì về sống với ba má ở gần đó. Sau này đi dạy học, tôi có sáu năm sống ở nội trú trường THPT Trần Quốc Tuấn (Tuy Hòa Bắc). Từ 1999, tôi về sống ở TP Tuy Hòa, gần ga xe lửa nhộn nhịp. Ngoài ra, tôi còn tới nhiều nơi khác ở Phú Yên như: đi thực tế sưu tầm văn học dân gian ở xã Xuân Bình, huyện Sông Cầu nửa tháng. Và thường lui tới các huyện Tuy An, Đồng Xuân, Sơn Hòa, Sông Hinh....
Nhà cha mẹ tôi ở thôn Phú Diễn ngoài, xã Hòa Đồng, Tuy Hòa Tây, Phú Yên
6 năm sống ở nội trú trường Trần Quốc Tuấn (huyện Phú Hòa), tự đi chợ nấu ăn
Nhà ở thành phố Tuy Hòa
Sài Gòn. Tôi chuyển từ Phú Yên vào công tác tại Sài Gòn tháng 11 / 2007. Trong 7 năm đầu, tôi ở trọ trên một con hẻm ở đường Kha Vạn Cân, gần ngã tư Bình Triệu và sông Sài Gòn. Một nơi mà theo tôi là khá lý tưởng vì yên bình và thơ mộng, ban mai chim hót líu lo, buổi trưa gà gáy inh ỏi, tối đến ếch nhái kêu điếc tai. (Mời xem hình 7 năm sống ở nhà trọ Thủ Đức). Từ tháng 11 / 2014, tôi chuyển về nhà mới: khu chung cư Ehome3, phường An Lạc, Q. Bình Tân. Tôi không sống dưới đất nữa mà nhảy lên tầng 7 ngắm cảnh đẹp ngoại ô. So với bạn bè cùng lứa, tôi hơi muộn về chuyện nhà cửa, đến năm 45 tuổi mới sở hữu một căn nhà của mình, và cũng chính thức có hộ khẩu ở Sài Gòn. Mời bấm vào đường dẫn sau để xem: Nhà ở của Hiền ở Bình Tân
Nhà trọ ở Thủ Đức
Từ chung cư Ehome3 (Bình Tân) nhìn ra Bình Chánh
Quy Nhơn. Tôi học ĐH ở đây 4 năm, cùng với các bạn khác từ khắp các tỉnh miền Trung hội tụ về. Nội trú nằm gần bờ biển, suốt đêm nghe sóng vỗ về. Tôi còn làm nhiều chuyến dã ngoại tới các huyện khác trong tỉnh Bình Định như: Tuy Phước, Phù Mỹ, Tây Sơn, Phù Cát... Sau khi tốt nghiệp ĐH, hơn mười năm sau, tôi có trở lại Quy Nhơn nhân một sự kiện buồn: em trai tôi bị tai nạn giao thông. Tôi ở BV đa khoa tỉnh nửa tháng trời. Sau này, tôi còn trở lại thăm Quy Nhơn nhiều lần nữa.
Thăm lại Ký túc xá ĐHSP Quy Nhơn
Huế. Tôi đến Huế lần đầu trong chuyến tham quan thời còn SV. Sau này, đi học cao học, tôi sống ở Huế hai năm. Ban đầu, ở trọ nhà mệ Nghĩa trên đường Nguyễn Công Trứ, gần Đập Đá và chứng kiến nạn đại hồng thủy diễn ra ở Huế năm 1999. Sau này, chuyển vào ký túc xá cao học. Mỗi chiều, đi dạo sông Hương thả hồn mơ mộng. Tôi đã đi thăm hầu hết các danh lam thắng cảnh ở Huế.
Ký túc xá Cao học trường ĐHSP Huế năm 2000
B. Các nơi chỉ ở một thời gian ngắn (từ Bắc vào Nam)
Hà Nội. Tôi đi Hà Nội lần đầu năm 2002 để tìm tài liệu nghiên cứu. Đến năm 2003 thì đưa học trò đến đài truyền hình VN để thi Đường lên đỉnh Ôlimpia. Từ 2004 đến 2007, tôi làm luận án tiến sĩ ở Viện Văn học. Tôi thường lui tới nhà các giáo sư, văn nghệ sĩ, tới thư viện Quốc gia, từng ở trọ gần ĐHSP I, đường Lý Quốc Sư, và các phòng trọ gần ga... Nơi đây để lại trong tôi khá nhiều kỷ niệm.
Thư viện quốc gia Hà Nội
Nhà trọ đối diện ga Hàng Cỏ
Tây Bắc. Tôi lên Tây Bắc cùng với đoàn tham quan của trường trung cấp Y tế Phú Yên năm 2006. Vượt đồi núi điệp trùng suốt một ngày đường ô tô, chúng tôi đến Lào Cai, nơi con sông Hồng chảy vào đất Việt. Đi Sa Pa ngắm cảnh trời mây đẹp như mơ và buổi tối được ăn món thắng cố, uống rượu rất đậm đà hương vị Tây Bắc. Tiếp theo, đi Điện Biên chiêm nghiệm những điều mà lâu nay chỉ biết qua sách vở.
Sa Pa (Lào Cai)
Cứ điểm Điện Biên Phủ
Đông Bắc: Cùng trong chuyến du lịch 2006, sau khi thăm Tây Bắc, chúng tôi vượt đồi núi trùng điệp về đồng bằng. Sau một đêm nghỉ ngơi tại Hà Nội, đoàn lại lên đường đi Lạng Sơn. Cửa khẩu biên giới có bán nhiều món hàng lạ mà trong nội địa không có. Chúng tôi đến thăm hòn Vọng Phu (được tái chế sau vụ phá tượng nung vôi)... Rồi thăm thành nhà Mạc ở Cao Bằng.
Thành nhà Mạc - Cao Bằng
Nàng Tô Thị (Lạng Sơn)
Quảng Bình - Quảng Trị: Tôi có đi ngang qua Quảng Bình nhiều lần, ấn tượng của tôi qua ô cửa sổ tàu lửa là tỉnh này quá dài. Năm 2011, tôi cùng với sinh viên lớp CVA khóa 10 đi tham quan tỉnh này. Buổi tối, TP Đồng Hới vắng teo. Ban ngày, tham quan động Phong Nha, vẻ đẹp quá hoành tráng. Trên đường đi, có ghé thành cổ Quảng Trị, Nghĩa trang Trường Sơn...
Cùng sinh viên thăm động Phong Nha
Thành cổ Quảng Trị
Đà Nẵng - Quảng Nam. Tôi viếng thăm các danh lam thắng cảnh Đà Nẵng - Hội An từ lúc còn SV, trong đoàn tham quan của lớp. Sau này, tôi còn trở lại Đà Nẵng - Quảng Nam nhiều lần với nhiều lý do khác nhau. Em ruột tôi từng là SV ĐH Duy Tân, bạn bè tôi có nhiều người thành danh ở Đà Nẵng. Năm 2012, tôi trở lại nơi này cùng với đoàn tham quan của SV trường ĐH Sài Gòn. Và tiếp theo, còn có nhiều đợt đi công tác và tham quan với giảng viên của Trường...
Phố cổ Hội An
Quảng Ngãi: Tháng 8/2018, tôi cùng GV khoa Xã hội - ĐH Sài Gòn đi du lịch miền Trung. Trên đường từ Đà Nẵng vào, có ghé tượng đài mẹ Thứ, khu tưởng niệm thảm sát Mỹ Lai và ra đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi). Đây là lần đầu tiên tôi sống trên đảo. Ở đây, nước uống hơi mặn, cuộc sống nghèo nhưng nhiều cảnh đẹp và bình yên.
Nha Trang. Có một thời, tỉnh Phú Yên và Khánh Hòa nhập chung, nên Nha Trang không lạ gì với dân Phú Yên. Năm học lớp bốn, theo ông nội vào Nha Trang sống một thời gian ở nhà chú Mười. Sau này, thỉnh thoảng, những mùa hè tôi cũng vào Nha Trang, có khi đi thăm chú, có khi đi tham quan cùng với cơ quan, đi tập huấn, công tác...
Cùng chú 8 vào Nha Trang lúc tôi còn sinh viên, hè 1993
Đà Lạt. Tôi đến Đà Lạt lần đầu tiên năm 1995 trong đoàn tham quan của công đoàn lao động sở Giáo dục Phú Yên (dành cho những GV có thành tích xuất sắc trong năm). Tôi được đi hầu hết các địa điểm du lịch của Đà Lạt, ngắm những cảnh đẹp mà chỉ nơi đây mới có. Sau này, tôi còn trở lại Đà Lạt nhiều lần nữa.
Gia Lai - Đắc Lắc: Tháng 12/2018, tôi cùng sinh viên ĐH Sài Gòn đi thực tế các tỉnh Tây Nguyên, chủ yếu là Gia Lai và Đắc Lắc. Đây là lần đầu tiên tôi đến Tây Nguyên. Điểm gây ấn tượng nhất là những buôn làng của người dân tộc thiểu số, khu nhà mồ, cưỡi voi... Khí hậu ở đây mát mẻ, giống Đà Lạt. Ở đây có những chùa nổi tiếng, khu cà phê Trung Nguyên, học viện bóng đá Hoàng Anh...
Cỡi voi ở Đắc Lắc
Nhà rông ở Gia Lai
Ninh Thuận: Tôi đi ngang Ninh Thuận nhiều lần. Năm 2013, tôi có đến thăm làng gốm Bàu Trúc của các nghệ nhân Chăm. Năm 2014, tôi đến Trung tâm Giáo dục thường xuyên Tỉnh dạy ở đây một tuần. Tranh thủ thời gian rảnh, tôi đi lòng vòng nhiều nơi, xuống biển ăn đặc sản. Đặc biệt là tới thăm các tháp Chăm.
Bình Thuận. Tôi đã đi ngang qua Phan Thiết nhiều lần nhưng chỉ ở lại đây trong chuyến du lịch thực tế của khoa Xã hội trường ĐH Sài Gòn tháng 6 năm 2011. Đặc sản của Bình Thuận xưa nay vẫn là: nắng nóng, bãi cát điệp trùng, nước mắm nổi tiếng và là nơi có nhiều người Chàm sinh sống. Nay, Phan Thiết được biết đến bởi những khu du lịch, nhất là Mũi Né.
Trường Dục Thanh - Phan Thiết
Vũng Tàu. Tôi đến Vũng Tàu lần đầu năm 2005 nhưng chỉ cưỡi ngựa xem hoa. Cuối tháng 3 / 2009, tôi đi cùng Đoàn trường ĐH Văn Hiến tham gia Hội trại truyền thống tại khu du lịch Hương Phong - Hồ Cốc. Tôi còn được đi thăm khu bảo tồn rừng quốc gia cũng gần đấy. Tháng 3 / 2010, tôi lại đi Vũng Tàu trong đoàn tham quan của trường ĐH Sài Gòn... Và sau này, tôi còn đi Vũng Tàu vô số lần. Đến mức, mỗi lần nghe nói đi Vũng Tàu thì tôi phát ngán.
Đồng Nai: Tôi đến Đồng Nai nhiều lần, có khi đi du lịch, có khi đi công tác. Năm 2016, tôi có ra Biên Hòa dự Hội thảo nhà văn Hoàng Văn Bổn và được mời phát biểu trên đài truyền hình Đồng Nai. Tôi cũng có nhiều bạn bè ở Đồng Nai, thỉnh thoảng ra đây lai rai hoặc đi ăn đám cưới nhưng sáng đi chiều về chứ chưa ở lại ngày nào.
Bình Dương. Tháng 2 / 2009, Tôi lên Bình Dương nhiều lần để đưa SV đi thực tập sư phạm ở các trường THPT Võ Minh Đức, Trịnh Hoài Đức, An Mỹ. Sau đó, tôi thường xuyên lên đây để dạy cho sinh viên trường Đại học Bình Dương. Ngoài ra, còn tham gia các hoạt động nghiên cứu khoa học của giảng viên trường ĐH Thủ Dầu Một.
Bình Phước. Năm 2009 và 2010, tôi đưa SV trường Văn Hiến lên thực tập sư phạm ở Bình Phước, về hai trường THPT Nguyễn Du (TX Đồng Xoài) và Nguyễn Hữu Cảnh (Bình Long). Ấn tượng đập vào mắt tôi là rừng cao su bạt ngàn, không khí trong lành ở đây giúp ta tạm quên đi cuộc sống xô bồ giữa Sài Gòn. Năm 2013, tôi lại lên đây để dạy ôn thi vào ĐH Sài Gòn, chi nhánh tại trường Kinh tế - Kỹ thuật...
Tây Ninh. Tôi đến đây năm 1998, trong đoàn tham quan của cán bộ Đoàn trường học tỉnh PY. Được đi thăm chiến khu R, chợ Tân Biên... Đi thăm tòa thánh Tây Ninh của đạo Cao Đài, choáng ngợp trước quy mô hoành tráng của nó. Từ năm 2012, tôi có đến Tây Ninh nhiều lần để dạy ôn thi vào Đại học. Và năm 2017, tôi lại đến Tây Ninh trong đoàn thực tế của Hội Liên hiệp VHNT Phú Yên...
Long An: Mùa hè năm 2016, tôi cùng với một số giảng viên trường ĐH Sài Gòn về Long An coi thi tốt nghiệp THPT quốc gia. Đoàn về thị trấn Thạnh Hóa (huyện Thạnh Hóa) và có dịp đi tham quan biên giới Mỏ Vẹt và thăm đồn biên phòng. Những lúc rảnh rỗi, đi dạo ven kinh Dương Văn Dương (sông Vàm Cỏ), chợ Tuyên Nhơn...Sau này, tôi còn đến thành phố Tân An nhiều lần
Trà Vinh: năm 2019, tôi đi coi thi THPT Quốc gia ở huyện Trà Cú. Tranh thủ thời gian rảnh, tôi đi nhiều nơi trong huyện. Mang tiếng là huyện vùng sâu nhưng ở đây phát triển hơn cả nông thôn miền Bắc và miền Trung. Nét đáng chú ý là có rất nhiều chùa của người Khơ Me, hình như mỗi thôn có một chùa. Chùa nào cũng dát vàng rất đẹp mắt. Thị trấn Định An cũng là nơi con sông Hậu chảy ra biển Đông.
Bạc Liêu: Đầu năm 2017, tôi cùng một số văn nghệ sĩ của Hội Liên hiệp VHNT Phú Yên đi thực tế sáng tác ở một số tỉnh Nam Bộ (Bạc Liêu - Sóc Trăng - Tây Ninh - Củ Chi). Đoàn giao lưu với hội Văn nghệ Bạc Liêu, thăm Nhà triển lãm đờn ca tài tử, Khu du tích nhạc sĩ Cao Văn Lầu, nhà công tử Bạc Liêu, Điện gió Bạc Liêu (xây dựng ở ngoài biển)...
Cần Thơ: Tôi đến đây lần đầu năm 2005 trong đoàn tham quan của trường THPT Trần Quốc Tuấn. Sau này, vào dạy ở Sài Gòn, tôi càng có nhiều dịp đi các tỉnh miền Tây. Tôi từng đến thăm các ngôi nhà cổ, đi thuyền trên sông Hậu, tới khu du lịch Mỹ Khánh nghe ca cổ, đi ngang chợ Nổi trên sông và được ăn những món dân dã theo kiểu miền Tây
Hà Tiên: Lần đầu tôi đến với miền Tây là hè 2005 trong đoàn của GV trường THPT Trần Quốc Tuấn, Phú Yên. Hồi đó, không có hướng dẫn viên du lịch chuyên nghiệp, tài xế và giáo viên tự tìm chỗ ăn chỗ ở. Điểm đi xa nhất là Hà Tiên. Trong thời gian ở đây, tôi có tới thăm lăng Mạc Cửu, các động núi, hòn Phụ Tử... Đi khắp thị xã, chỗ nào cũng nghe mùi cá và mắm.
Phú Quốc. Mùa hè năm 2008, tôi cùng với trường Văn Hiến đi tham quan Phú Quốc. Đây là lần đầu tôi tiên đi máy bay, đi tàu thủy cao tốc, sống trên một hòn đảo xa xôi nằm cuối Tổ quốc. Tôi được đi thăm nhà tù Phú Quốc, cơ sở nuôi ngọc trai, vườn tiêu, cơ sở sản xuất nước mắm, câu cá biển và ăn nhiều món ăn biển rất lạ và ngon...
C. Du lịch nước ngoài:
Campuchia. Mùa hè năm 2009, tôi cùng nhiều giảng viên của ĐH Văn Hiến đi du lịch Campuchia. Chúng tôi đến thành phố du lịch Siêm Riệp, ngắm các đền đài bằng đá, dấu tích của nền văn minh Ăng co vĩ đại. Được ăn ở những nhà hàng thức ăn tự chọn với hàng trăm món (chưa có lúc nào trong đời, tôi "sang" như vậy). Về thủ đô Phnông Pênh, thăm cung điện nhà vua lộng lẫy quý phái. Chuyến đi làm cho tôi hiểu biết thêm rất nhiều thứ, đó là một chuyến thực tế văn hóa.
Trung Quốc: Năm 2006, nhân chuyến đi du lịch Tây Bắc, tôi đến Quảng Tây Trung Quốc và đi lòng vòng trong một thị trấn nhỏ vùng Biên giới. Ở đây, chỉ thấy toàn nhà chung cư hiện đại. Nhiều món ăn lạ và ngon. Ấn tượng nhất là có tượng đài tưởng niệm các chiến sĩ Trung Quốc hy sinh năm 1979.
