Cảm nhận bài thơ "Mưa tầm xuân" của tác giả Thanh An
MƯA TẦM XUÂN
Mưa xuân dăng bụi tơ trời
Núm xinh e thẹn môi tươi
Ngày xưa mưa nào có thế
Em buồn đã tuổi năm mươi...
Anh mải muôn dặm xa khơi
Lãng quên ngắm em mười tám
Tầm xuân nở rồi anh đến
Mưa buồn, ơi nụ tầm xuân...
Em về thăm quê dạo ấy
Vẫn mùa mưa bụi bay bay
Nhà ai pháo mừng đám cưới
Tầm xuân bên ngõ rụng đầy...
Gặp nhau tóc giờ điểm bạc
Anh cười tặng đóa tầm xuân
Ngoài trời mưa rơi ướt lá
Ngày buồn nắng thật mong manh...
Xuân 2009
Thanh An
Một năm bắt đầu bằng mùa xuân. Mùa xuân là mùa đơm chồi nảy lộc của muôn cây. Mưa xuân bay bay thức dậy những chồi non bừng nở thành những cánh lá xanh non... Có một loài hoa hồng nhỏ nhắn, xinh xắn mang tên hoa tầm xuân chỉ nở vào mùa xuân tô điểm sắc xuân thêm rực rỡ. Đọc bài thơ "Mưa tầm xuân" trong tập thơ cùng tên của tác giả Thanh An tôi thật ngỡ ngàng bởi lần đầu được nghe nói về mưa tầm xuân.
Bài thơ tình viết về mùa xuân đầy tâm sự với những hình ảnh đẹp, tuy đượm buồn nhưng vẫn ẩn hiện niềm vui của một thiếu phụ với những kỷ niệm của một thời tuổi trẻ. Với dung lượng vừa phải: bốn khổ thơ, mỗi khổ bốn câu, tứ thơ đẹp, có kết cấu mạch lạc nối kết những hình ảnh chọn lọc có chủ đích tạo nên hồn của bài thơ. Mở đầu bằng những câu thơ đẹp, phác họa về mùa xuân đầy gợi cảm:
"Mưa xuân dăng bụi tơ trời/ Núm xinh e thẹn môi tươi"
Mưa xuân là quà tặng của thiên nhiên với chúng ta khi mùa xuân đến. "Mưa xuân dăng bụi tơ trời". Mưa xuân với những hạt nhỏ xíu bay bay đan nhau trước gió xuân nhè nhẹ dăng dăng như bụi là hình ảnh đẹp miêu tả về mùa xuân. Chỉ mùa xuân mới có nên gọi là mưa xuân. Mưa xuân đan nhau như sợi "tơ trời". Tác giả thật khéo khi dùng hình ảnh "tơ trời" làm cho câu thơ đẹp hẳn lên bởi hình tượng của mưa xuân như những sợi tơ dăng từ trên trời thả xuống. Mưa xuân không chỉ làm cho cây cỏ tốt tươi mà còn mang đến cho mọi người niềm vui một năm mới nhiều may mắn. Xuân về, các cô gái xinh đẹp hơn bởi làn da tươi mát, mỡ màng... "núm xinh e thẹn môi tươi". Mùa xuân là một mùa đẹp trong năm. Nói về mùa xuân không thể thiếu hình ảnh của phái đẹp. Hình tượng người thiếu nữ dịu dàng, e thẹn, duyên dáng với núm đồng tiền ửng hồng, xinh xắn trên đôi má và nụ cười tươi đến hút hồn chỉ có được bởi mùa xuân. Vẫn mưa xuân dăng dăng như "bụi tơ trời", mát dịu với bao loài hoa khoe sắc tỏa hương rực rỡ... nhưng nó còn phụ thuộc vào tâm trạng của người cảm nhận.
"Ngày xưa mưa nào có thế/ Em buồn đã tuổi năm mươi..."
Khi người ta đã sang "tuổi năm mươi", tuổi trung niên sắp qua thì mỗi mùa xuân đến, tuổi già cũng theo về. Đối với phụ nữ, sự chuyển đổi về tâm, sinh lý cũng ảnh hưởng đến sức khỏe nên "người buồn cảnh cỏ vui đâu"... Phải chăng mưa "ngày xưa" đẹp hơn, vui hơn, vô tư hơn bây giờ? Những kỷ niệm của một thời hoa niên lại hiện về...
"Anh mải muôn dặm xa khơi/ Lãng quên ngắm em mười tám".
Khi em mười tám tuổi - tuổi trăng tròn đẹp nhất của một thời thiếu nữ, thi thoảng lén nhìn anh ánh mắt đầy thương mến. Sao anh vô tâm đến vậy, không nhìn vào mắt em? Mấy năm cùng học cấp 3 trường huyện, biết anh rất mến em. Mỗi bận gặp nhau thường không được tự nhiên... Em còn nhớ mãi nụ cười, ánh mắt của anh nhìn em rất lạ như muốn tỏ tình. Nhưng chờ đợi hoài chưa thấy ngỏ lời yêu. Thế rồi xa nhau, không một lá thư, không lời nhắn gửi, để tim em buồn mãi... Hay anh mải mê sự nghiệp của mình mà "lãng quên" em? Câu thơ đầy giận hờn, thương nhớ về mối tình đầu trong trắng, thơ ngây... Phận gái " mười hai bến nước", xuân có thì nên khi gặp được người thương, em yên bề gia thất... Đời con gái như "hạt mưa sa", may mắn gặp được người chồng tử tế.
"Tầm xuân nở rồi anh đến/ Mưa buồn, ơi nụ tầm xuân..."
Hai câu thơ buồn, đầy giận hờn, trách cứ. "Tầm xuân nở rồi anh đến". Sao anh không đến sớm hơn để giờ đây "ván đã đóng thuyền" lòng em buồn rười rượi... Đối với người con gái, mối tình đầu thật đẹp và mơ mộng. Trái tim thiếu nữ mười tám, đôi mươi tràn đầy tình cảm; đã yêu là yêu đến hết mình. Nhưng do nữ tính, dù có yêu tha thiết đến mấy cũng giữ gìn sự kín đáo, tế nhị chẳng thể trải lòng, nhường sự chủ động cho bạn trai. Thế mà... sao nỡ để lòng tự trọng của em bị tổn thương? Giận anh biết chừng nào! Tầm xuân bây giờ đã nở rồi, đâu còn chúm chím nụ hoa, rạng ngời, trong trắng như thời con gái nữa. "Mưa buồn, ơi nụ tầm xuân..." Đọc câu thơ cảm thấy buồn vời vợi. Mưa buồn hay lòng người buồn nhớ về những kỷ niệm một thời hoa niên sôi nổi với mối tình đầu như mộng. Phải chăng người thơ muốn dùng hình tượng "nụ tầm xuân" để trải lòng mình, tìm về một thời đẹp nhất của tuổi trẻ? Giờ đây trái tim em đã thuộc về người bạn đời của em rồi. Tất cả chỉ còn lại là kỷ niệm... mà thôi.
"Em về thăm quê dạo ấy/ Vẫn mùa mưa bụi bay bay".
Ngày xuân, em về thăm lại quê nhà. Mưa xuân cứ vô tư "bay bay" theo làn gió xuân nhè nhẹ. Những kỷ niệm xưa lại hiện về, lòng em buồn, vui xen lẫn... Đã lâu lắm rồi chưa gặp lại không rõ anh bây giờ ra sao, công việc có thuận lợi không, cuộc sống chắc là hạnh phúc?
"Nhà ai pháo mừng đám cưới / Tầm xuân bên ngõ rụng đầy..."
Tiếng pháo vui cùng mùa xuân chúc mừng những lứa đôi đã được tác thành. Một gia đình mới ra đời. Đám cưới thường được lựa chọn tổ chức vào mùa xuân là mùa đẹp nhất trong năm. Tiết xuân ấm áp, mát dịu. Cây cỏ trổ lộc, đơm hoa. Vì vậy, mùa xuân ở nước ta còn được gọi là mùa cưới. Nghe tiếng "pháo mừng đám cưới" lại nhớ về ngày xưa ấy... mỗi khi nghe pháo đón dâu lòng lại bồi hồi, trách anh sao để em chờ lâu đến vậy. Giờ đây, tầm xuân đã cuối xuân, cánh hoa đang rụng đầy bên ngõ. Nhìn những cánh hoa tầm xuân đang rơi lòng chạnh buồn nhớ thương tuổi trẻ của mình đã trôi qua, sao mà nhanh đến thế. Mới ngày nào còn là những chàng trai, cô gái xuân thì, nay tóc đã muối tiêu với nhiều sợi bạc. Biết rằng quy luật sinh tồn của tạo hóa là vậy, nhưng không hiểu sao trong lòng vẫn trào dâng nỗi buồn như vừa mất đi một cái gì đó thật quý giá.
"Gặp nhau tóc giờ điểm bạc/ Anh cười tặng đóa tầm xuân".
Rất mừng, lần này về quê được gặp anh. Chúng ta có duyên, những không có phận với nhau nên mãi mãi vẫn là bạn tốt của nhau. Em vẫn nhớ lời anh khi chia tay năm ấy. Mỗi chúng ta đều đã có gia đình riêng. Hạnh phúc của hai gia đình mới là quan trọng! Mấy năm gặp lại, giờ đây trên đầu đã hai thứ tóc, tình cảm vẫn sáng trong như ngày nào. Em thật sự xúc động bởi anh vẫn còn nhớ ngày xưa em thích hoa tươi. Ngày đó, mình làm gì có tiền để mua hoa. Tầm xuân vườn nhà gai là thế mà xuân về anh thường tặng em một đóa 9 nụ tầm xuân hé nở. Xuân này gặp lại, tuy đã cuối xuân em vẫn được anh tặng 9 bông tầm xuân đang nở, cánh trắng hồng xinh xắn với nụ cười tươi như ngày xưa ấy. Em vui lắm. Trái tim đã trải qua bao mưa nắng cuộc đời tưởng như đã ngủ yên, nay bỗng dưng thức dậy... Ngày nay người ta bán nhiều hoa đẹp, sao anh vẫn tự tay mình chọn đủ 9 bông tầm xuân đẹp nhất tặng em? Phải chăng đó là sự trân trọng của anh về những kỷ niệm đẹp thời tuổi trẻ của chúng mình? Cảm ơn anh đã giành cho em sự bất ngờ đầy cảm động. Tự dưng em thấy cay nơi khóe mắt như có bụi mưa xuân bay về...
"Ngoài trời mưa rơi ướt lá/ Ngày buồn nắng thật mong manh..."
Mưa xuân đã nặng hạt hơn. Lá cây đã được tắm mình trong những hạt mưa xuân tinh khiết, mát lành nên tươi tắn hẳn lên. Nắng xuân đã về mang hơi ấm của mùa xuân nhuộm sắc vàng nhàn nhạt lên muôn loài cây cỏ, hoa lá. Cảnh vật, thiên nhiên đẹp là vậy sao lòng em vẫn buồn mãi chưa nguôi? Những sợi nắng xuân thật mỏng mảnh. Đời người cũng thật nhanh.... "Ngày buồn nắng thật mong manh".
Ts. Nguyễn Đình Nguộc
