Ngày trước , cái ngày mà con Bi còn nhở, cả gia đình bốn người của nó chui rúc trong ngôi nhà y hệt cái túp lều. Ba vẫn hay chế :" Người ta có câu một túp lều tranh hai trái tim vàng, chớ cái nhà này là một túp lều tranh bốn trái tim vàng lận đó". Ấy thế mà cả nhà nó cũng cười khì rồi trải qua những tháng năm đầy sóng gió trong ngôi nhà cấp bốn ấy. Nhà nó nghèo lắm, ba nó biền biệt theo những chuyến đi xa, có khi dong ruổi theo những chuyến hải trình, để gió táp lên gương mặt một màu đen sì của nắng và gió. Thân ba in hằn những vết đạn găm thời còn là anh lính đội trưởng, còn bây giờ là những gió sương quăng quật khắp nơi khi ba bươn chải trên những chiếc tàu. Nó còn nhớ cái thời má vẫn hay dắt tay hai chị em nó ngóng ra biển khơi, đôi mắt của má chứa cả hồ thu trong đó, cái nước hồ thu như chực dâng trào, chực ứa ra nhưng không hiểu sao khi in hằn hình bóng hai đứa nhỏ thì nó lại như ghìm lại. Ngày bé, nó nhớ ba, nhưng cái sự nhớ của nó cũng kì lạ lắm. Nỗi nhớ của nó đong thành những cơn giận và cả sự tủi thân, mỗi lần ba về nó chạy tới ôm ba nhưng lại dùng bàn tay bé nhỏ của mình đấm vào lưng ba bồm bộp. Thế rồi nước mắt nó tự ứa ra, nó khóc mà miệng thậm chí không cất nổi thành lời.
Nó lớn lên bằng sự chăm sóc, chở che của má. Má nó dịu hiền, cái dịu hiền chất phác của một cô thôn nữ nhà nghèo luôn biết chịu đựng. Có nhiều bận ngồi nhớ ba, nó lại nghĩ mà thương má. Má ngồi đong những hạt mè, đúc bánh, nó lại gần nhặt lấy đưa vào miệng, thấy bùi bùi thơm thơm, lại cả còn lăng xăng chạy khắp nơi lấy cho má khi thì nia, khi thì bột, khi lại chụm thêm mớ củi. Thấy má lụi cụi chẻ củi nó cứ giật lấy bảo :
- Bi làm cho má!
Má phì cười để nó làm nhưng thấy nó cầm cái rựa... nguy hiểm quá thế là lại bắt
Nó đi khuấy bột. Nó nhìn má khuấy những xô bột màu trắng một cách chăm chú, thỉnh thoảng lại hẩy một khúc củi đang chực lì lợm buông ra nền đất. Nó nhìn những ngón chân thâm đen của má, những ngón chân bám bùn mà nước mắt chực ứa ra. Những ngày mưa, người đàn bà yếu đuối ấy đặt hai đứa con lên trên xe đạp, sức yếu không thể đạp nổi mà những con đường ướt mưa bùn dơ lầy lội. Nó nhớ như in cái cảm giác nhìn từ sau lưng má, hai tay má gồng lên dắt xe, bàn chân má chậm rãi, mỗi bước chân cứ như ngoáy sâu vào lớp bùn sao cho thật vững chãi tránh cho cái xe khỏi ngẫ. Người đàn bà một mình lo lắng cho con khi người cha biền biệt nơi xa kiếm tìm kế sinh nhai nuôi cả gia đình, ấy là điều khó khăn lắm. Nó còn nhớ cái bận nó và bé em lẫm chẫm khiêng giúp má cái ghế, khiêng sao thả xuống chân má cái đụi, móng chân bị dập tóe máu, hai đứa đứng khóc tu tu, còn má (người bị đau) thì lại mím chặt môi nhưng lại phì cười hai đứa con sao ngốc quá.
Lại nói cái vụ tráng bánh. Nó cứ ngồi mải mê nhìn má làm bánh ướt. Má bắt hai cái lò, trên có hai cái tráng thiệt mỏng đang hơi nóng, má sẽ đổ bột đã được khuấy chế it nước vô lên một cái tráng, sau đó má đậy vội vung lại, cái bánh má tráng sẽ chỉ nhỏ như cái bánh xèo miền trung thôi. Rồi má đổ vội nia nước bột vô cái tráng còn lại, khi má lại đậy vung cái còn lại thì má sẽ mở cái kia ra, lấy cái đĩa hớt cái bánh đã được tráng lúc này cô đặc lại thành lớp mỏng dễ dàng để ra nia. Cứ thế tuần hoàn má làm thế, còn nó sẽ lấy mè hay vừng rắc lên. Muốn ăn nóng cũng được, chỉ việc lấy bát mắm nêm lại chấm rồi ngồi xuýt xoa, không thì lại chờ nguội, cuộn bánh tráng chấm xì dầu cũng hết sảy. Những lúc rảnh, nó thường hay ngồi ngắm khói tỏa lên từ mái bếp rồi bật cười một mình. Nhà nó lợp ngói, những lúc mặt trời lên, chiếu lên mái ngói một màu thích mắt, nó nhìn cái khoảng không dân dã bỗng thấy sao thích thú vô cùng. Nó còn nhớ có những lúc ngoài trời mưa to, mái nhà bị dột rơi xuống mặt nó những giọt mưa tanh tách. Trong cơn mơ ngủ, nó nhìn thấy bóng hình ba nó đang trèo lên mái, men theo những cây cột nhà, giăng những chiếc áo mưa căng ra để che chỗ chị em nó đang nằm ngủ, còn má nó chốc chốc lại trở mình trong đêm đổ nước đọng trên những chiếc áo mưa ấy. Những đêm mưa gắn liền với những đêm ba má không ngủ hay trở mình thức giấc, gắn với cả tuổi thơ thi thoảng nước mưa chảy dài trên má nó rồi được má nó lau vội.
Lớn lên một chút nữa, ba nó không còn men theo những chuyến ăn xa, sóng gió cuộc đời làm tóc ba thêm phần bạc trắng. Có lần biến cố gia đình xảy ra, tóc ba bạc quá nửa đầu nó chợt sững lại, đã nửa đời người đi qua trên thân thể ba, còn nó hãy còn bé thơ chưa giúp ba gánh vác gia đình cho được. Nhiều bận sáng trăng, nó ngồi nhìn ba:
- Bữa nào con mua thuốc nhuộm nhuộm tóc lại cho ba, sinh nhật ba con tặng chai thuốc nhuộm là tốt nhất ấy!
- Cha mày! Cứ giỏi đùa ba!
Rồi hai ba con cứ thế mà cười thay ánh trăng nửa vầng, hay cũng đang nhoẻn cười
ấy. Lớn chút nữa nó phụ má bán buôn ngoài chợ, thi thoảng mang cơm cho ba làm bảo vệ ở một chung cư, gia đình nhỏ quây quần hạnh phúc. Tuổi thơ của nó là tuổi thơ ấm cúng bên gia đình, tuổi thơ bên những bát bánh đúc riêu cua má nấu tuyệt ngon, những lát bánh ướt chấm mắm nêm ngon tuyệt và cả bên mái nhà dột mà thi thoảng trong những giấc mơ nó thấy ngay trên đầu mình là những chiếc áo mưa được căng ra hết cỡ để rồi lại yên tâm đắm chìm trong giấc ngủ.
Chăm chỉ làm ăn, ba má cũng xây được một căn nhà khang trang thay thế cho ngồi nhà cấp bốn nhỏ bé ngày xưa. Cuộc sống gia đình cũng được dần cải thiện qua những bữa cơm và vật chất. Nó và em cũng bắt đầu đi làm đồng ra đồng vào. Bất chợt, trời đổ cơn mưa thật lớn, nước trên mái nhà không hiểu sao lại rỉ ra rơi tóc tóc đúng vào mặt nó, tự nhiên làm nó nhớ lại cả một khoảng trời tuổi thơ. Nó nhớ lại lúc ba nó trèo lên mái nhà, lợp lại mái ngói sau những ngày mưa bão, nó vẫn hay đứng ở dưới nhìn ba chầm chậm nhích dần qua những chỗ ngói lệch, cây dừa bên nhà bỗng vi vu những điệu nhạc cho ba bớt nóng bớt mệt. Nó nhớ những lúc má dậy nửa đêm đổ nước căng trên những chiếc áo mưa... Nó chạy vội lấy chiếc xô đựng nước rỉ ra rồi lấy khăn thấm. Trong lòng nó bất giác nhớ lại quá khứ, cũng nhờ biết nhớ về quá khứ nó mới có được sự cố gắng cho tương lai nhu thế, cái quá khứ nghèo cứ như động lực cho nó bây giờ vậy. Và cũng bởi quá khứ nghèo như thế, nó mới biết sự yêu thương ba má giành cho nó lớn tới nhường nào, bát giác dẹp lại mớ giấy tờ đang bừa bộn trên bàn làm việc, nó chạy thình thịch xuống phòng ba má, nắm tay má lấc lắc:
- Má, mai má phải tráng bánh ướt cho con ăn đấy! Con với ba xung phong đi chợ mua mắm nêm!
Lê Hứa Huyền Trân
