Hai câu lý thuyết của đề thi Đại học năm nay có nằm trong sách 100 câu hỏi lý môn Văn và Luyện thi Đại học cấp tốc môn Văn của Phạm Ngọc Hiền:              

Khối C   

Câu I. (2,0 điểm)

Trong phần mở đầu bản Tuyên ngôn Độc lập, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trích dẫn những bản tuyên ngôn nào? Việc trích dẫn đó có ý nghĩa gì?

Câu 10: Theo anh (chị), trong phần mở đầu Tuyên ngôn độc lập, việc Hồ Chí Minh trích dẫn bản Tuyên ngôn độc lập của Mỹ và Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Pháp có ý nghĩa gì ?

Các bản tuyên ngôn thường mở đầu bằng phần xác lập cơ sở pháp lý làm tiền đề vững chắc cho các lập luận của tác giả ở các phần tiếp theo. Ở phần mở đầu Tuyên ngôn độc lập, Hồ Chí Minh cũng trích dẫn bản Tuyên ngôn độc lập của Mỹ và Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Pháp với các mục đích sau:

Đó là các tuyên ngôn bất hủ, nổi tiếng được cả loài người thừa nhận. Qua đó tranh luận ngầm với Pháp và Mỹ rằng, chính tổ tiên họ đã vạch ra các chân lý đó nên nếu họ xâm lược Việt Nam thì vi phạm các điều ước của tổ tiên mình.

Cuộc Cách mạng tháng Tám đã cùng một lúc giải quyết xong cả hai nhiệm vụ: giải phóng dân tộc (như cách mạng Mỹ) và thiết lập chế độ dân chủ (như cách mạng Pháp) nên lấy hai bản tuyên ngôn này làm tiền đề là hợp lý.

Đặt bản Tuyên ngôn độc lập của Việt Nam lên ngang hàng với hai bản tuyên ngôn của hai nước lớn trên thế giới cũng có nghĩa là khẳng định tư thế độc lập ngang hàng với các nước khác. Từ tuyên ngôn độc lập của một nước, tác giả muốn suy rộng ra quyền độc lập của tất cả các nước khác.

Khối D

Câu I. (2,0 điểm)

Trong đoạn trích bài thơ Việt Bắc (Ngữ văn 12, Tập một, NXB Giáo dục, 2009), Tố Hữu đã sử dụng những phương tiện nghệ thuật giàu tính dân tộc nào? Những phương tiện đó phù hợp với việc diễn tả tình cảm gì của người cán bộ kháng chiến và nhân dân Việt Bắc?

Câu 22: Một trong những nét chính của phong cách thơ Tố Hữu là đậm đà tính dân tộc. Hãy chỉ ra các biểu hiện của tính chất này trong bài Việt Bắc.

Một trong những nét chính của phong cách thơ Tố Hữu là đậm đà tính dân tộc. Có thể thấy rõ điều đó trong bài thơ Việt Bắc.

Về nội dung, bài thơ phản ánh một sự kiện lớn của dân tộc là cuộc kháng chiến chống Pháp. Thể hiện lòng tự hào và tiếp nối các giá trị truyền thống dân tộc như anh hùng và ân nghĩa. Bài thơ cũng phản ánh tâm tư tình cảm và phong tục tập quán của đồng bào Việt Bắc, ngợi ca tinh thần đoàn kết dân tộc. Tố Hữu cũng dựng lên nhiều bức tranh thiên nhiên đẹp mang đậm bản sắc Việt Nam.

Về nghệ thuật, tác giả sử dụng thành công thể thơ lục bát truyền thống, kết cấu tác phẩm theo lối hỏi đáp giao duyên của trai gái thời xưa. Vận dụng một cách linh hoạt, sáng tạo lời ăn tiếng nói nhân dân, đặc biệt là đại từ nhân xưng mình - ta với giọng điệu thiết tha. Tác giả cũng có lối nói ví von, giàu hành ảnh sử dụng nhiều biện pháp tu từ quen thuộc trong ca dao dân ca như: so sánh, ẩn dụ, hoán dụ, điệp láy, phát huy tính nhạc phong phú của tiếng Việt (Những đường Việt Bắc của ta / Đêm đêm rầm rập như là đất rung / Quân đi điệp điệp trùng trùng...)

PHẠM NGỌC HIỀN